Wat mag je verwachten?
- Een intensieve en inspirerende workshop van twee dagen;
- waarbij je leert hoe te zoeken in archieven, online én fysiek;
- een bezoek aan de archieven van het NIOD;
- onder professionele begeleiding van auteur en historicus Bas von Benda-Beckmann;
- een tussentijds evaluatiemoment met de docent;
- beide dagen een lekkere lunch.
Januari – maart
- Data: vrijdag 31 januari en vrijdag 28 maart van 10.00 – 17.00 uur (incl. lunch)
- Inclusief tussentijds online-voortgangsgesprek van 30 minuten met de docent
- Inclusief bezoek aan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) in Amsterdam
- Locatie: Athenaeum Boekhandel, Spui 14-16, Amsterdam
- Kosten: € 350,00
- Maximaal 14 deelnemers
Mei – juli
- Data: vrijdag 16 mei en vrijdag 4 juli van 10.00 – 17.00 uur (incl. lunch)
- Inclusief tussentijds online-voortgangsgesprek van 30 minuten met de docent
- Inclusief bezoek aan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) in Amsterdam
- Locatie: Athenaeum Boekhandel, Spui 14-16, Amsterdam
- Kosten: € 350,00
- Maximaal 14 deelnemers
Per 1 januari 2025 gaan de archieven open
Nederland kent verschillende archieven en instellingen met collecties op het gebied van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Deels gaat het om digitaal toegankelijk materiaal, deels om archiefstukken die alleen op locatie kunnen worden ingezien.
Vanaf 1 januari 2025 wordt het een stuk eenvoudiger om daarin te zoeken, omdat dan een groot aantal collecties, waaronder het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) openbaar wordt en online doorzoekbaar. In januari 2025 komen via de website oorlogvoorderechter.nl ca. 8 miljoen scans beschikbaar uit rechtbank- en strafdossiers van mensen die i.v.m. collaboratie zijn aangeklaagd. Dat aantal zal nog oplopen tot ca. 30 miljoen.Deze CABR-dossiers bieden een schat aan informatie, niet alleen over aangeklaagden, maar ook over slachtoffers van vervolging. Naast dit belangrijkste oorlogsarchief van Nederland, zijn er ook veel andere instellingen waar het vanaf januari 2025 eenvoudiger wordt om materiaal te vinden.
Over de docent
Bas von Benda-Beckmann is historicus en auteur van een aantal boeken over de Tweede Wereldoorlog (De Velser Affaire, Het Oranjehotel en Na het Achterhuis). Zijn laatste boek, Het kleedje voor Hitler, gaat over zijn eigen familiegeschiedenis.
‘Als historicus ontmoette ik de afgelopen jaren talloze mensen die gefascineerd zijn geraakt door een familieverhaal en vervolgens op zoek gaan naar informatie. Ze benaderden me vaak met specifieke vragen (bijvoorbeeld over het ‘Oranjehotel’ – de Duitse politiegevangenis in Scheveningen) en waren dankbaar als ik ze op een spoor zette of een vraag kon beantwoorden. Daarnaast werkte ik lange tijd zelf aan mijn eigen familiegeschiedenis.
Mijn meeste recente boek gaat over het naziverleden van mijn Duitse familie, en in het bijzonder over mijn oudtante Luise, die getrouwd was met de Duitse generaal Alfred Jodl. Op basis van mijn eigen boek en door het lezen van andere familiegeschiedenissen heb ik daarbij allerlei ideeën ontwikkeld over hoe je op een goed-onderbouwde manier familie-historisch onderzoek kunt doen, welke stilistische en creatieve vormen goed werken en hoe je valkuilen kunt vermijden. Wat ik soms heb gemist is een groep mensen die met een vergelijkbaar project bezig zijn om ideeën mee uit te wisselen. Ook om die reden wil ik mijn ervaringen graag delen met mensen die net als ik in het oorlogsverleden van hun eigen familie duiken.’
Voor zijn boek Het kleedje voor Hitler ontving Bas de Libris Geschiedenisprijs 2024. De jury over het boek: ‘De auteur gebruikt in deze familiegeschiedenis een grote rijkdom aan bronnen en kweekt daarmee begrip voor de andere kant.’
De opzet van de workshop
De workshop Jouw familie in de oorlog biedt een concrete aanleiding om op onderzoek te gaan naar het verhaal van jouw familie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je werkt samen en wisselt met elkaar van gedachten over de vorderingen. Daarnaast ontvang je advies en feedback van iemand die als professionele schrijver én historicus ervaring heeft met het onderzoeken van zijn eigen familiegeschiedenis.
In deze tweedaagse workshop krijg je tips en handvaten aangereikt voor het doen van onderzoek naar je eigen familieleden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
- Over het doen van het onderzoek zelf: hoe en waar vind je informatie en antwoorden op je onderzoeksvragen?
- Over de interpretatie van het materiaal: hoe kun je die informatie plaatsen, hoe houd je kritisch afstand?
- Over het schrijven zelf: wat wil je opschrijven en hoe?
Je leert:
- welke vragen moet je stellen?
- waar vind je de antwoorden?
- welke bronnen zijn er en hoe doorzoek je die archieven?
- hoe vertel je een familiegeschiedenis?
Dag 1: vragen stellen
Je maakt kennis met de andere deelnemers en krijgt een introductie op de uitdagingen en valkuilen die komen kijken bij een familiegeschiedenis: hoe interpreteer je bronnen, hoe verhoud je je tot je familieleden, etc.
Verder krijg je uitleg over het zoeken van bronnenmateriaal online en in Nederlandse en evt. buitenlandse archieven. Daarna ga je zelf onder begeleiding van de docent aan de slag met het zoeken van bronnen. We sluiten af met een bezoek aan de studiezaal van het NIOD waar je verder op zoek gaat naar informatie.
Dag 2: antwoorden vinden
De docent geeft een introductie: wat maakt een goede familiegeschiedenis en welke vormen zijn er om die verhalen te vertellen? Daarna volgt een presentatie door de cursisten: welke informatie heb je gevonden, hoe kun je deze informatie plaatsen en interpreteren? De dag wordt afgesloten met tips over hoe nu verder.
Voortgangsgesprek
Tussendoor heeft iedere deelnemer een online-individueel-voortgangsgesprek met de docent en komen vragen aan de orde als ‘hoe gaat je onderzoek?’ of ‘waar loop je tegenaan?’ Verder geeft de docent je tips hoe je verder kunt met je onderzoek.